اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک بر ویژگی‌های بیوشیمیایی و عملکرد دانه جو (Hordeum vulgare L.) رقم نصرت در شرایط تنش شوری

اگرچه نقش اسید سالیسیلیک‌ بر تحمل شوری گیاهان به­خوبی نشان داده شده است، لیکن برای درک بهتر سازوکار‌های فیزیولوژیک آن به پژوهش‌های بیشتری نیاز است. در این پژوهش اثر محلول‌پاشی غلظت­های اسید سالیسیلیک‌ (صفر، 5/0، 0/1، 5/1 و 0/2 میلی‌مولار) بر ویژگی­های بیوشیمیایی و عملکرد دانه جو رقم نصرت در شرایط غیرشور و شور (به‌ترتیب 2 و 12 دسی‌زیمنس برمتر) در مرکز ملی تحقیقات شوری در استان یزد در سال‌های زراعی 92-1391 و 93-1392 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تنش شوری باعث افزایش محتوای پروتئین­های محلول، پرولین آزاد، مالون دی‌آلدئید و نشت یونی به­ترتیب به­میزان 1/22، 7/147، 2/87 و 9/102 درصد شد، درحالی­که شاخص پایداری غشا و غلظت کلروفیل­های a و b را به­ترتیب به­میزان 2/33، 4/31 و 3/59 درصد کاهش داد. تنش شوری همچنین باعث کاهش معنی­دار عملکرد دانه به میزان 2/34 و 9/40 درصد (به­ترتیب در سال­های اول و دوم آزمایش) شد. محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک باعث تعدیل اثر منفی تنش شوری گردیده و افت عملکرد دانه در اثر تنش شوری از 1/42 درصد در تیمار بدون محلول­پاشی به 3/27 درصد در تیمار 5/1 میلی­مولار در سال اول و از 7/43 درصد در تیمار بدون محلول­پاشی به 8/33 درصد در تیمار 0/1 میلی­مولار در سال دوم کاهش یافت. محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک باعث افزایش پروتئین­های محلول، پرولین آزاد، غلظت کلروفیل­های a و b و کاروتنوئیدها و همچنین شاخص پایداری غشا گردید و از سوی دیگر میزان مالون دی‌آلدهید و نشت یونی را کاهش داد. نتایج نشان داد که اسید سالیسیلیک‌ در شرایط غیرشور و شور به­ترتیب تا غلظت­های 0/2 و 5/1 میلی­مولار اثر بهتری بر گیاه جو داشتند. نتایج کلی این آزمایش نشان داد که محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک با بهبود ویژگی‌های بیوشیمیایی گیاه جو، باعث بهبود تحمل گیاه به شوری و کاهش اثر منفی تنش شوری و افزایش عملکرد دانه آن می‌شود.